سویا یکی از بقولات است. نیام و دانه آن (لوبیا) غذای میلیون‌ها نفر را فراهم می‌کنند و در تهیه مواد شیمیایی نقش عمده دارند. صدها سال است که دانه های سویا بعنوان غذای اصلی در بعصی فرهنگها محسوب میشود.این دانه ها از طریق آسیائی ها به آمریکای شمالی معرفی شدند. اکنون آمریکا بزرگترین تولید کننده سویا و محصولات مرتبط با آن است. این گیاه با موارد استفاده فراوان ، سرشار از پروتئین ،چربی غیر اشباع ، فیبر و مواد معدنی است. آنچه که از ارزش غذائی این دانه ها مهم تر است این است که استفاده مکرر از سویا و محصولات آن باعث کاهش خطر ابتلا به بعضی از بیماریهای خطرناک و مهلک ،مثل : بیماری های قلبی ـ عروقی، سرطان و پوکی استخوان می شود . بنظر می رسد خواص مفید سویا مرتبط با فیتو کمیکالی بنام ایزو فلاون است که تقریبأ در تمامی محصولات سویا وجود دارد. در ادامه با فواید سویا و ارزش های درمانی آن آشنا خواهیم شد.
ارزش غذایی سویا :
نه نوع اسید آمینه ضروری در همه گیاهان به وفور یاقت می شود و در این میان دانه های سویا در دنیای گیاهان استثناء هستند. دانه های سویا محتوی تقریبأ %۴۰ پروتئین هستند. صنایع غذائی می توانند دانه های سویا را طوری فرآوری کنند که پروتئین آنها حفظ شود، بنابراین دانه سویایی که خورده می شود مملو از پروتئین خواهد بود. مهمترین نتیجه حاصل از مصرف محصولات سویا کاهش بیماری های مهلک است.
دانه های سویا دارای مواد معدنی همچون کلسیم ، آهن ، و روی می باشند که میزان موادمعدنی آن در انواع متفاوت دانه های سویا، مختلف می باشد. پروتئین سویا ، آرد سویا و دانه های پخته سویا بیشتر از دیگر محصولات آن دارای مواد معدنی دارند. دونوع ایزوفلاون مهم در دانه های سویا genisteinجنیستئین و داییدزئین daidzeinهستند.سویا از جمله مواد غذایی است که می توان از آن فراورده های زیادی تهیه کرد.با بهره گیری از تکنولوژی مدرن,بشر امکان تولید انواع مختلف فراورده سویا را با طعم های متفاوت دارد.
سویا و سلامتی
مطالعات انجام گرفته نشان می‌دهد که سرطان سینه ، پروستات و روده کوچک در آمریکا که به میزان کمتری از فرآورده های سویا استفاده می شود بیشتر شایع است. در مطالعات آزمایشگاهی انجام شده مشخص شده که ایزوفلاونها می توانند در قابلیت رشد یک سلول سرطانی اختلال ایجاد نمایند.همچنین فرآورده های سویا می توانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهند. یک تئوری آزمایش شده بیان می کند که ایزو فلاونها چربی خون را پایین نگه می دارند . آزمایشهای بالینی نشان داده اند افرادی که پروتئین گیاهی مصرف می کنند،در مقایسه با پروتئین حیوانی، میزان کلسترول خون کمتری دارند اهمیت این یافته چنان است که سازمان غذا و دارو اخیرأ اعلام کرده که پروتئین گیاهی برای سلامت قلب مفید است. اگر محصولی در هر وعده مصرفی حداقل۲۵/۶ گرم پروتئین گیاهی داشته باشد و دارای چربی و کلسترول پایینی باشد، تولید کنندگان آن می توانند ادعا کنند که احتمال بیماریهای قلبی را کاهش می دهد مشروط بر اینکه فرد حداقل ۲۵ گرم پروتئین گیاهی در روز مصرف نماید.همچنین نقش احتمالی فرآورده های سویا در جلوگیری از پوکی استخوان مورد بررسی قرار گرفته است. ایزو فلاونها و مشتقات سویا کهipriflavoneایپری فلاون نامیده می شوند وقتی بهمراه کلسیم و ویتامین D مصرف شوند محتوای مواد معدنی استخوان را در زنان یائسه بالا می برند.
احتمالأ ایزو فلاونها به رفع عوارض قبل از یائسگی و زمان یائسگی مثل گر گرفتگی در زمان یائسگی کمک می کنند. بویژه در کشورهایی که مصرف دانه های سویا زیاد است، عوارض یائسگی کمتر گزارش شده است. فرآورده های سویا مطمئناً به این مرحله از زندگی خانمها کمک خواهند کرد. در حالیکه هنوز جا برای تحقیقات بیشتر وجود دارد بهتر است که پیشنهاد کنیم که هر فرد برای سلامت خود روزانه از دانه های سویا و فرآورده های آن استفاده کند.
هم اکنون نیز از فراورده های مختلف این ماده غذایی در سراسر دنیا استفاده می شود,پاره ای از فراورده های غذایی سویا عبارتند از:شیر سویا ,آرد سویا,جوانه سویا,سس سویا,سویا برگر و سوسیس سویا,آجیل سویا و دانه های سویا.
خواص مفید دانه های سویا بر سلامتی :
دانه های سویای خوشمزه با طعم خفیف آجیلی از ۳۰۰۰ سال پیش در چین کشت می شود اما خبر های خوب درباره تنوع فرآورده های سویایی و اثرات مثبت استثنایی که بر سلامتی می گذارند ، پدیده ای نسبتا جدید است.انواع مختلف این دانه در تمام سال قابل دسترس می باشد.دانه سویا یکی از دانه هایی است که حداکثر میزان کشت و کاربرد را درجهان داشته و از بهترین خوردنی هایی است که فواید زیادی برای سلامتی دارد.
- اثرات مثبت بر سلامتی :
دانه های سویا به طور وسیعی در جهان کشت و بکار برده می شوند.آمریکا بیش از ۵۰ درصد تولید این غذای مهم را بخود اختصاص داده است.سویا ازغذاهایی است که که فواید آن در سلامتی بسیار مورد تحقیق قرار گرفته است.فواید کلیدی دانه های سویا به دلیل مقدار عالی پروتئین آنها،مقدار بالای اسید های چرب ضروری،ویتامین ها،مواد معدنی،ایزوفلاون ها و فیبرشان می باشد.
- سویا،جایگزین گوشت با تاثیر مثبت بر سلامتی
دانه های سویا از نظر کیفیت پروتئینی با غذاهای حیوانی برابرند.تنها مصرف یک فنجان از دانه سویا،۲/۵۷ درصد از مقدارمورد نیازروزانه به پروتئین را با کمتر از ۳۰۰ کالری و فقط ۲/۲ گرم چربی اشباع تامین می کند. علاوه بر این پروتئین سویا مقدار کلسترول را کاهش می دهد.علاوه بر پروتئین مفید،سایر مواد مغذی آن عبارتند از آهنی که خوب جذب می شود.مصرف همان یک فنجان از دانه سویا ۱/۴۹ درصد از نیاز روزانه به آهن و ۳۷ درصد نیاز روزانه به منیزیم و ۲/۴۱ درصد نیاز روزانه به اسید های چرب ضروری امگا ۳ را برطرف می نماید.
- با سویا لاغر بمانید
بررسی های انجام شده در زمینه ترشح غدد داخلی نشان داد که ایزوفلاون های سویا از طریق تولید سلول های چربی کوچک تر و کمتر به ما کمک می کنند که لاغر بمانیم.غذا های سویایی که از دانه های کامل سویا تولید می شوند منبع غنی از ایزوفلاون ( حدود ۴۰-۳۰ میلی گرم در هر وعده ) می باشند.جالب است بدانید که روغن سویا ایزوفلاون ندارد.
- کاهش فشار و کلسترول بد خون با سویا
مصرف دانه های سویا باعث کاهش قابل توجه فشار خون شده و نه تنها کل مقدار کلسترول خون را بطور قابل توجهی کاهش می دهد بلکه مقدار کلسترول خوب ( HDL) را افزایش می دهد.این مساله مهم است زیرا کلسترول بویژه LDL، بر روی دیواره رگ های خونی رسوب کرده و پلاک های سختی تشکیل می دهد.اگر این پلاک ها رشد کنند و یا بشکنند می توانند باعث حملات قلبی شوند.کلسترول HDLدر سرتاسر بدن حرکت کرده و کلسترول های رسوب کننده در دیواره رگها را جمع آوری کرده و به کبد جهت خروج از بدن منتقل می نماید.یکی از روش های ممانعت از ابتلا به بیماری های قلبی کاهش مقدار LDLو افزایش مقدار HDLمی باشد که دانه های سویا هر دو کار را باهم انجام می دهند.محققین بیان داشتند که جذب روزانه حداقل ۲۰ گرم از پروتئین سویا به مدت ۵ هفته ، در کاهش خطر بیماری های قلبی در افراد میانسال که بیشتر در معرض خطر می باشند بسیار موثر است. علاوه بر این ، دانه های سویا حاوی مقادیر خوبی فیبر هستند که خوردن آنها باعث می شود فیبر به چربی و کلسترول غذا متصل شده و مقدار کمتری از آن جذب شود.همچنین فیبر دانه های سویا به نمک های صفراوی متصل شذه و آنها را از بدن خارج می کند.از آنجا که کبد کلسترول را به نمک های صفراوی تبدیل می کند خروج آنها بوسیله فیبر ، کبد را مجبور به استفاده از کلسترول بیشتر برای تشکیل نمک های صفراوی کرده و لذا کل کلسترول خون را کاهش می یابد. همچنین بیان شد که پروتئین های سویا احتمالا بخاطر داشتن اسید های چرب ضروری امگا ۳ می تواند از تجمع پلاکت ها که باعث تشکیل لخته های خونی می شوند جلوگیری کند.همچنین پروتئین سویا با افزایش مقدار نیتریک اکسید خون از سخت شدن دیواره رگها ممانعت می کند.
- سلامت زنان در دوران یائسگی با سویا
بررسی های انجام شده در سال ۲۰۰۴ در آمریکای شمالی نشان داد که غذاهای سویایی می توانند فواید ویژه ای برای قلب و استخوان های زنانی که نزدیک به دوران یائسگی قرار دارند ، داشته باشند.نتایج این مطالعات نشان داد که تعامل مفیدی بین ایزوفلاون های ( ترکیبات استروژنی ضعیف ) سویا و استروژن بدن انسان در کاهش کلسترول و افزایش جرم استخوان وجود دارد و اینکه اگر زنان سویا را قبل از دوران یائسگی بطور منظم مصرف کنند، در سلامتی آنها پس از یائسگی مفید است.همچنین بیان داشتند از آنجا که ترکیب استروژن- سویا باعث بهبود کلسترول و استخوان می شود ، می تواند اثر مثبتی هم بر روی سایر مناطق بدن که تحت تاثیر استروژن قرار دارند مثل مغز داشته باشد..
لازم است بدانید خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بعد از دوران یائسگی در زنان بیشتر می شود، زیرا مقدار فاکتور های موثر در این زمینه مثل هموسیستئین و آهن در این دوران افزایش می یابد.مصرف پروتئین سویا توسط زنان به دلیل داشتن فیتات طبیعی که قابلیت اتصال به مواد معدنی دارد باعث کاهش قابل توجه مقدار هموسیستئین و آهن شده و لذا ابتلا به بیماری های قلبی کاهش می یابد.
یکی از کاربرد های عمومی تر دانه های سویا تاثیر بر علائم دوران یائسگی است.ایزوفلاون های سویا مانند استروژن های خیلی ضعیف در بدن عمل می کنند.این فیتو استروژن ها به گیرنده های استروژنی متصل شده و تحریک کافی برای کمک به حذف بعضی از علائم ناراحت کننده ای که در اثر کاهش مقدار استروژن طبیعی اتفاق می افتد ایجاد می کنند.تحقیقات نشان داده که زنانی که از غذا های سویایی استفاده می کنند به مقدار قابل توجهی کمتر از گرگرفتگی دوران یائسگی شکایت دارند.همچنین بررسی ها کاهش قابل توجهی را نه تنها در علائم دوران یائسگی مانند تپش قلب،احساس افسردگی و خستگی بلکه همچنین در کاهش چربی بدن بویژه چربی شکمی در اثر مصرف سویا نشان داد و این خبر خوشی برای خانم هاست زیرا چربی شکمی ارتباط خیلی نزدیکی با بیماری های قلبی دارد.
تحقیقات نشان می دهد که ایزوفلاون های سویا می توانند در سال های بعد از یائسگی به زنانی که دارای مقدار کمتر مواد معدنی استخوان هستند ، کمک کنند تا از شکستگی لگن در امان بمانند.
- تثبیت قند خون در مقادیر مجاز با سویا
شزایط دیگری که در آن دانه های سویا می توانند بسیار مفید باشند دیابت ها بویژه نوع ۲ آن هستند.پروتئین سویا برای بیماران دیابتی که با منابع حیوانی پروتئین مشکل دارند عالی است.پروتئین و فیبر موجود در دانه های سویا می تواند از مقدار بالای قند خون مممانعت کرده و به حفظ آن در زیر حد کنترلی کمک کند.البته تمام این کارها باید زیر نظر پزشک انجام شود.بیماران دیابتی بسیار مستعد ابتلا به بیماری های قلبی و سخت شدن دیواره رگها هستند.حفظ مقدار کلسترول در حد پایین با دانه های سویا می تواند مفید باشد.همچنین در بیماران دیابتی مقدار تری گلیسرید ها افزایش می یابد که مصرف سویا در کاهش آن بسیار موثر است
- پیشگیری از بیماری های کلیوی با سویا
محققین بیان داشتند که وجود مقدار بالای اسیدآمینه آرژنین در دانه سویا باعث بهبود جریان خون در کلیه و بنابراین عملکرد آن می شود.
- پیشگیری از وقوع سرطان روده با سویا
ماده حفاظت کننده در برابر سرطان ، اسفنگولیپید ها هستند ( یک نوع لیپید یا چربی که در بدن در تشکیل بافت عصبی بکار می روند ).اسفنگولیپید سویا ، گلوکوزیل سرامید نامیده می شود که با تاثیر بر ۹۶ ژن مختلف در سلول هایی که تشکیل دهنده آستر روده هستند باعث کاهش تولید ۲ فاکتور مرتبط با شروع و انتشار سرطان در آن ناحیه می شوند.
- پیشگیری از وقوع سرطان پروستات با سویا
شیوع سرطان پستان در آسیایی ها خیلی کمتر از جمعیت های غربی است و غذا های سویایی می تواند دلیل مهم آن باشد.مصرف غذاهای سویایی بدلیل داشتن ایزوفلاون ها بطور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پروستات را بویژه در مردان بالای ۶۰ سال کاهش می دهد.
- پیشگیری از وقوع سرطان کولون با سویا
فیبر موجود در دانه های سویا می تواند به سموم عامل سرطان متصل شده و آنها را از بدن خارج نماید.بنابراین آنها دیگر نمی توانند به سلول های کولون آسیب برسانند.به همین دلیل است که در مناطقی که دانه سویا بطور منظم خورده می شود میزان سرطان کولون و همچنین برخی سرطان های دیگر مثل سرطان سینه کمتر است.مطالعات نشان دادند که سرطان کولون می تواند یک سرطان وابسته به هورمون باشد و سویا نه تنها می تواند به ممانعت از وقوع آنها کمک کندبلکه می تواند اثر خیلی مثبتی بر تعداد و اندازه تومورهایی داشته باشد که قبلا تشکیل شدند.
- پیشگیری از وقوع سرطان جداره رحم با سویا
به دو دلیل، سویا به ممانعت از ابتلا به سرطان جداره رحم کمک می کند:
۱) دانـه های سـویا حاوی ایـزوفـلاون هـا هستند که اگرچه قدرت آنها ۱۰۰۰ بار کمتر از استروژن بدن است
می توانند به گیرنده های استروژنی در بدن متصل شده و استروژن های انسان را بلوکه کرده و اثر استروژنی ضعیف تری ایجاد کنند.
۲) علاوه بر این ، غذا های سویایی با حداقل فرآوری ، غنی از فیبر رژیمی هستند که مقدار استروژن را کاهش می دهند.
مطالعات انجام گرفته نشان می‌دهد که سرطان سینه ، پروستات و روده کوچک در آمریکا که به میزان کمتری از فرآورده های سویا استفاده می شود بیشتر شایع است. در مطالعات آزمایشگاهی انجام شده مشخص شده که ایزوفلاونها می توانند در قابلیت رشد یک سلول سرطانی اختلال ایجاد نمایند.همچنین فرآورده های سویا می توانند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهند. یک تئوری آزمایش شده بیان می کند که ایزو فلاونها چربی خون را پایین نگه می دارند . آزمایشهای بالینی نشان داده اند افرادی که پروتئین گیاهی مصرف می کنند،در مقایسه با پروتئین حیوانی، میزان کلسترول خون کمتری دارند اهمیت این یافته چنان است که سازمان غذا و دارو اخیرأ اعلام کرده که پروتئین گیاهی برای سلامت قلب مفید است. اگر محصولی در هر وعده مصرفی حداقل۲۵/۶ گرم پروتئین گیاهی داشته باشد و دارای چربی و کلسترول پایینی باشد، تولید کنندگان آن می توانند ادعا کنند که احتمال بیماریهای قلبی را کاهش می دهد مشروط بر اینکه فرد حداقل ۲۵ گرم پروتئین گیاهی در روز مصرف نماید.همچنین نقش احتمالی فرآورده های سویا در جلوگیری از پوکی استخوان مورد بررسی قرار گرفته است. ایزو فلاونها و مشتقات سویا کهipriflavoneایپری فلاون نامیده می شوند وقتی بهمراه کلسیم و ویتامین Dمصرف شوند محتوای مواد معدنی استخوان را در زنان یائسه بالا می برند.
احتمالأ ایزو فلاونها به رفع عوارض قبل از یائسگی و زمان یائسگی مثل گر گرفتگی در زمان یائسگی کمک می کنند. بویژه در کشورهایی که مصرف دانه های سویا زیاد است، عوارض یائسگی کمتر گزارش شده است. فرآورده های سویا مطمئناً به این مرحله از زندگی خانمها کمک خواهند کرد. در حالیکه هنوز جا برای تحقیقات بیشتر وجود دارد بهتر است که پیشنهاد کنیم که هر فرد برای سلامت خود روزانه از دانه های سویا و فرآورده های آن استفاده کند.
- سویا بهترین دوست مردان:
از سالها پیش سویا به عنوان سلاحی در برابر سرطان سینه و روده بزرگ مطرح شده است. اخیرا تحقیقات نشان داده که سویا همچنین در پیشگیری از سرطان غده پروستات بخوبی موثر است.مطالعات در دانشگاه Loma Lindaو دانشگاه کالیفرنیا در ایالت Davisنشان داده مصرف سویا ، وقوع و روند رشدسرطان پروستات را کاهش می دهد. این خبر خوبی برای ۲۲۰۰۰۰ مردی است که در سال ۲۰۰۳ سرطان پروستات تشخیص در آنها تشخیص داده شده است. در یک مطالعه مشخص شده که فقط یک واحد از مخصولات سویا مانند شیر سویا می تواند خطر توسعه سرطان پروستات را بیشتر از %۷۰ کاهش دهد.
- سویا چه چیزهایی برای بچه ها دارد؟
مصرف سویابه عنوان یک ماده غذایی که می تواندبه پیشگیری از ابتلا به بیماری های مزمن کمک کند اگر از کودکی آغاز شود بسیار موثر و مفید است. عادت کودکان به طعم این ماده غذایی باعث می شود که در بزرگسالی از مصرف این ماده غذایی لذت ببرند.لذتی که به حفظ سلامت آنها نیز کمک می کند.اخیرأ مطالعات نشان داده که اگر یک شخص در دوران کودکی سویا مصرف نماید بدن او قادر به استفاده کردن بهتر از آن و پیشگیری بیماری هایی مانند سرطان است. سویا یک منبع عالی پروتئین ویک ماده غذایی خوب برای تقویت ماهیچه هاست . مصرف شیر سویا به عنوان یک غذای ساده و خوشمزه روشی است که از طریق آن می توان سویا را در برنامه روزانه غذایی کودکان وارد کرد.شیر سویا کلسیم زیاد و ویتامین Aو Dزیادی را در مقایسه با شیر روزانه فراهم می آورد و کودکان شما از این طریق همه فواید سلامتی را از سویا دریافت می کنند.
سویا گیاهی است یکساله دارای ساقه پرشاخه ، برگهای آن بیضی ، نوک تیز و سبز رنگ می باشد . میوه آن شبیه لوبیا است که در هر غلاف آن سه تا پنج دانه جدا از یکدیگر وجود دارد . رنگ دانه سویا بر حسب انواع مختلف متفاوت است و برنگهای زرد ، سفید ،سیاه ، خاکستری و خالدار دیده می شود .
دانه سویا به بزرگی یک نخود کمی مسطح و گرد است . دانه سیاه سویا بشتر در طب گیاهی مصرف دارد ولی از دانه زرد رنگ آن بیشتر برای روغن گیری استفاده می کنند . سویا بعلت داشتن پروتئین و مواد مغذی در تغذیه انسان بکار می رود .
خواص شیر سویا
تاریخچه ی تهیه ی شیر سویا به ۴ هزار سال قبل بازمی گردد که چینی ها توانستند شیر سویا را به روش خانگی تولید کنند. جالب است بدانید شیر سویا نزد چینی ها از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چرا که سویا جزو ۴ دانه مقدس چینی ها به حساب می آید و شیر سویا استخراج آبی پروتئین های دانه سویا است.
شیر سویا هیچ ربطی به شیر گاو ندارد
از آن جا که اسم این محلول پروتئینی را از ابتدا شیر سویا گذاشتند، بسیاری از افراد آن را با شیر گاو مقایسه می کنند؛ در حالی که شیر سویا یک محصول کاملا گیاهی است و هیچ ارتباطی به شیر گاو ندارد. تنها شباهت این محلول، رنگ شیری آن است که البته کمی از شیر گاو کدرتر است.
مقالاتی نیز در این زمینه نوشته شده و آن را با شیر مادر و شیر گاو مقایسه کرده اند اما این محصول، همان طور که گفتم، فقط از لحاظ ظاهری شبیه شیر گاو است؛ در غیر این صورت، نه از نظر طعم و مزه و نه خواص تغذیه ای هیچ شباهتی به شیر گاو ندارد. مزه شیر سویا هم کاملا مشابه طعم غلات است؛ مانند طعم غذاهای مخصوص کودکان یا مزه ای شبیه غلات صبحانه که ممکن است هر ذایقه ی آن را نپسندد؛ به خصوص ذایقه ایرانی که به این طعم ها عادت ندارد. به همین دلیل در همه جای دنیا، انواع مختلف طعم ها را به شیر سویا اضافه می کنند تا ذایقه مردم به مرور زمان به آن عادت کند. البته اگر کسی ارزش غذایی شیر سویا را بداند، بعید است که آن را وارد رژیم غذایی اش نکند.
پس مقایسه ی شیر گاو با شیر سویا مقایسه ی خوبی نیست و هیچ جای دنیا چنین حرفی را نمی زنند. هر کدام از آن ها مزایای خودشان را دارند. پروتئین شیر گاو پروتئین بسیار مناسب و کاملی است. کلسیمی هم که در شیر گاو هست در شیر سویا وجود ندارد. در عوض شیر سویا، فاکتورهایی دارد که جذب کلسیم را افزایش می دهد. به همین دلیل هم در دوران یائسگی خانم ها باید هم از کلسیم استفاده کنند هم از فاکتورهایی که جذب کلسیم را بالا می برد. پس هم به شیر گاو احتیاج داریم هم به شیر سویا.
ارزش غذایی شیر سویا
اولا که محصولات سویا جزو مواد غذایی عملکردی هستند که نقش و ویژگی آن ها فراتر از نقش تغذیه ای شان است؛ یعنی خواصی شبیه خواص دارویی دارند و این نکته ی بسیار مهمی در ارزش غذایی سویا است. اگر بخواهم آن را با فرآورده های حیوانی مقایسه کنیم باید بگوییم سویا اولین گیاهی است که خواص آن به شدت به فرآورده های حیوانی نزدیک است. به دلیل این که پروتئین بسیار بالایی دارد. این پروتئین از لحاظ ارزش غذایی به جز دو اسیدآمینه ی متیونین و سیستئین، بسیار غنی و تقریبا شبیه گوشت هستند.
اما خواص اصلی سویا مربوط به گروهی از مواد به نام ایزوفلاونوییدها است. ایزوفلاونوییدها که خاصیت آنتی اکسیدانی نیز دارند، دارای خاصیت فیتواستروژنیک هستند. بنابراین علاوه بر پروتئین بالایی که سویا دارد وجود دو خاصیت آنتی اکسیدانی و فیتواستروژنیک آن، این ماده غذایی را بسیار خاص کرده است.
شیر سویا و پیشگیری از بیماری ها
خواص اصلی سویا، کاهش بیماری های قلبی، کاهش کلسترول خون و پوکی استخوان، کنترل وزن و کاهش عوارض یائسگی است.
به علاوه، چون سویا شبیه شیر است اما لاکتوز ندارد؛ برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، بسیار مفید است.
همچنین سویا فیبر بسیار بالایی دارد که حجم مدفوع را بالا و کلسترول را پایین می آورد. در نتیجه، مصرف کنندگان آن دچار یبوست نمی شوند و خطر بیماری های ناشی از یبوست و سرطان روده در آن ها کاهش می یابد.
شیر سویا و کاهش عوارض یائسگی
همان طور که گفته شد، شیر سویا حاوی موادی به نام فیتواستروژن است. فیتواستروژن یعنی استروژن بسیار ضعیف. عوارض یائسگی از جمله پوکی استخوان به دلیل کمبود یا عدم ترشح هورمون استروژن در بدن اتفاق می افتند. همان طور که بالا بودن استروژن در بدن نیز برخی مشکلات دیگر را برای خانم ها ایجاد خواهد کرد. فیتواستروژن موجود در شیر سویا موجب می شود حالتی در بدن ایجاد شود مانند این که استروژن در بدن وجود دارد. در نتیجه، هم پوکی استخوان و هم عوارض یائسگی ایجاد نمی شود. البته به شرط آن که خانمها قبل از یائسگی شروع به مصرف شیرسویا کرده باشند.
شیر سویا و پوکی استخوان
تحقیقات یک محقق ایرانی نشان می دهد که شیر سویا در درمان پوکی استخوان در دراز مدت نقش مؤثری می تواند داشته باشد.
سویا حاوی ترکیبات ایزوفلاوینی است که این ترکیبات می توانند به عنوان هورمون های جنسی عمل کنند. در حقیقت کمبود هورمون های جنسی در یائسگی باعث مختل شدن جذب کلسیم شده و به دنبال آن پوکی استخوان ظاهر می شوند. در بسیاری از کشورها از قبیل مالزی، چین، ژاپن و کشورهای شرق آسیا مصرف شیر سویا را در برنامه غذایی دانش آموزان ابتدایی قرار داده اند که با بررسی های انجام شده می بینیم که میزان مبتلایان به پوکی استخوان در این کشورها بسیار کم است و این به علت برنامه تغذیه ای مناسب آن ها است. پوکی استخوان یک بیماری خاموش است که در دراز مدت خود را نشان می دهد و فرد هنگامی متوجه بیماری خود می شود که نمی تواند آن را درمان کند و دچار شکستگی های شدیدی می شوند که درمان و ترمیم آن در برخی موارد امکان پذیر نیست. این تحقیقات در پژوهشگاه زنان دانشگاه الزهرا به اتمام رسیده و نتیجه آن روی انسان به صورت کامل مشاهده شده است که ترکیبات شیر سویا توانسته این علائم را کنترل و درمان کند.
شیر سویا در مقابل سقط جنین
محققان می گویند مصرف شیر سویا در زنانی که از طریقIVF یا کاشت تخمک، بارور شده اند می تواند تا ۶ برابر سبب موفقیت روند بارداری شود و در زنانی که تلاش کرده اند از این طریق بارور شوند اما موفق نشده اند شانس باروری را افزایش دهد.
طبق بررسی ها زنانی که شیر سویا مصرف می کنند احتمال بارور شدن شان از طریقIVF پنجاه درصد و در سایرین ۹ درصد است. از سوی دیگر شیر سویا احتمال سقط جنین را به شدت کاهش می دهد.
عوارض شیر سویا:
مهم ترین مساله‌ای که سویا می تواند ایجاد کند، حساسیت است. زیرا بعضی ها به این مواد حساسیت دارند. بنابراین وقتی شیر سویا را برای اولین بار استفاده می کنند، مانند افرادی که به بادمجان یا گوجه فرنگی حساسیت دارند، دچار کهیرهای پوستی و گرفتگی صدام ی شوند.
سویا از چین به نقاط دیگر دنیا راه یافته است و بطور وحشی در آن کشور وجود دارد .
سویا در حدود ۳۵۰۰ نوع مختلف دارد که هر کدام آب و هوای مخصوصی را می خواهد .
خواص داروئی:
۱) سویا مقوی و باد شکن است
۲)دانه سویا ، مدر ، تب بر و ضد سم است
۳)در چین دانه سویا را بعنوان ضد سم مصرف می کنند
۴)شیر سویا غذای مفیدی برای کودکان است
۵)نان سویا برای مبتلایان به بیماری قند بسیار مناسب است زیرا اولا ارزش غذایی زیادی دارد ثانیا مواد نشاسته ای که تبدیل به قند می شود در آن کم است
۶)دانه های سبز سویا را له کرده و بصورت ضماد در آورید این ضماد برای زخم های آبله و سایر زخم ها مفید است همچنین برای رفع التهاب و قرمزی پای بچه ها که در اثر ادرار بوجود آمده مفید است .
۷)سویا برای مبتلایان به نقرس و روماتیسم و اشخاص ضعیف البنیه بسیار مفید است
۸)سس سویا برای تحریک اشتها بکار می رود
۹)سس سویا را برای از بین بردن بوی گوشت بکار می برند
۱۰)سس سویا را به غذاهایی که تردید دارید سالم باشد بزنید سم آنرا خنثی می کند
۱۱)سوس سویا ملین ، خنک کننده و ضد سم است
۱۲)اگر زن حامله در معرض خطر سقط جنین باشد به او سوس سویا بدهید
۱۳)اگر ادرار کسی بخون آلوده است سوس سویا درمان آن است
۱۴)سوس سویا برای سوختگی پوست مفید است
۱۵)فرآورده های سویا برای پیشگیری سرطان مفید است
۱۶)سویا به فعالیت روده ها و دفع منظم سموم کمک می کند
۱۷)سویا مقدار تری گلیسیدر خون را پائین می آورد
۱۸)برای تمیز کردن شریانها از فرآورده های سویا استفاده کنید حتی مبتلا به شرائین و در معرض خطر قلبی هستند اگر از سویا استفاده کنند و گوشت را از برنامه غذایی خود حذف کنند بزودی شریانهای آنها تمیز و جوان خواهد بود .
۱۹)سویا سنگ کیسه صفرا را شکسته و خارج می سازد و اگر از فرآورده های سویا استفاده کنید در بدن شما سنگ کیسه صفرا تولید نخواهد شد اگر سنگ کیسه صفرا دارید رژیم خود رابه سویا تغییر دهید
۲۰)سویا برای سلامت روده بزرگ و تنظیم تخلیه و دفع مواد زائد بسیار مفید است
۲۱)سویا موثر برای درمان سرطان کولون است
۲۲)سویا از سرطان سینه جلوگیری می کند
۲۳)سویا منبع غنی هورمون استروژن است بنابراین می توان جانشین هورمونهای مصنوعی در دوران یائسگی باشد . پس خانم ها در دوران یائسگی بهتر است از فرآورده های سویا استفاده کنند .
